لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 132

دهان به دهان شدن-بحث و مجادله کردن-با پست تر از خود جر و بحث کردن

به حساب-مثلا-یعنی

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

 

آب نخوردن چشم(امید نداشتن)
چند پیرهن بیش تر از کسی پاره کردن-بیش تر از کسی تجربه داشتن

پت پتی-موتور سیکلت

ته خوار-بچه باز

خواب گرد-کسی که در خواب راه می رود
پا-حریف

تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران

در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

پیل پیلی خوردن-در راه رفتن به چپ و راست متمایل شدن

 

چاله میدانی-صفت آدم های بی ادب و بی فرهنگ

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

 

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

تعریف کردن-به نیکی یاد کردن-ذکر خیر کردن

خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده

دزدی گرگی-دله دزدی
دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم
دست و پا شکسته-ناقص-ناتمام
خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

از سر دست-کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند

بار کسی نبودن-شعور و آگاهی نداشتن

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

آیه‌ی یاس(آن که بدبینی را به کمال می‌رساند)

بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

چشم انداختن-نگاه کردن

رگ خواب-نقطه ی ضعف-راه تسلط بر کسی

 
تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

پیه سوز- پی سوز

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن

از شیر مرغ تا جان آمیزاد-از سیر تا پیاز

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

جزاندن-آزار و اذیت کردن

 

بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

آب پاکی روی دست کسی ریختن-کسی را کاملن ناامید کردن

زانویی-زانو

آب در هاون کوفتن(کار بی‌هوده کردن)
بی صفت-بی بهره از صفات خوب انسانی

 
زحمت کشیدن-کار کردن

بد خواب شدن-بی خواب شدن-خواب آسوده نکردن

خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت

دود چراغ-کشیدن شیره

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس

پَس-ناجور-خراب

ابوقراضه-ابوطیاره
رایانه-کامپیوتر

 
جیر جیرک-آدم پر سر و صدا-اهل داد و فریاد

 

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

دستبرد زدن-دزدیدن-غارت کردن
ته خوار-بچه باز

از خشت افتادن-بدنیا آمدن

چار چنگولی-سفت و محکم-با دست ها و پا ها
خون کسی را به جوش آوردن-کسی را بسیار خشمگین ساختن
چل گُل-روغنی با خاصیت دارویی

تراشیده شدن-لاغر شدن

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع

حق دادن-تایید کردن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن
 

به نعل و به میخ زدن-دو جانبه رفتار کردن-نه سیخ بسوزد نه کباب

زیر چیزی زدن-حاشا کردن-انکار کردن

جای شکرش باقی است-باید سپاس داشت که از این بد تر نشده است

پشت دستی-ضربه ای به عنوان تنبیه به پشت دست بچه

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری

بسلامت-همراه با تندرستی-تندرست-در پاسخ به خداحافظی گفته می شود

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

بد قلق-بد عادت-بد ادا

بلد-راهنما-کسی که راه را می شناسد

توی هم لولیدن-با هم و کنار هم ایستادن و حرکت کردن

جوراجور-دارای انواع گوناگون

خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

چای خوری-وسایل چای خوری-سرویس چای خوری

اله و بله(چنین و چنان)

تخم لق شکستن-فرصت دادن-رو دادن-کسی را به طمع انداختن

دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده
از کیسه شدن-هدر شدن-ضرر کردن

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

حق البوق-رشوه

جگر گوشه-فرزند

چانه لغ-نگا. چانه شل

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

چشم چرانی-هرزه نگاهی-به رن و دختر مردم نگاه کردن
از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

آبدیده-جلا یافته-آزموده و مجرب

آب از سر گذشتن(کار از چاره و تدبیر گذشتن)

دخترینه-دختر-مونث

آشنا روشنا-دوست آشنا

خاطر خواه-عاشق-دل باخته

جست زدن-پریدن-خیز برداشتن
جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه

دور سر گرداندن-بلاتکلیف گذاشتن-معطل گذاشتن

 

تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه
بغل دست-کنار دست-پهلوی دست

حمله گرفتن-غش کردن

افتاده-فروتن-متواضع
رتوش-دستکاری و آرایش عکس

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

 

ریزه خورده-خرده ریزه-وسایل کم بهای خانه

از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن

 

 

خلیفه-مبصر مکتب خانه-ارشد کلاس
برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک
آه از نهاد کسی برآمدن(نهایت تاسف به کسی دست دادن)

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

ریش بابا-نوعی انگور درشت دانه

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن

چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد
بلا به دور-بلاها دور باد

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

از قلم انداختن-از یاد بردن-مورد بی‌توجهی قرار دادن

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن
زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

باریک-دقیق-حساس

زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

بی سواد-آن که نمی تواند بخواند و بنویسد-نادان و بی معلومات

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن

انداختنی(جنس نامرغوب)

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

حکایت-بسیار مهم-چیز عجیب

ترید- تلیت

آب از سر گذشتن(کار از چاره و تدبیر گذشتن)

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

داش-لوطی-مشدی

چله نشینی-خانه نشینی

خیک محمد-آدم چاق و فربه

خواب به سر شدن-نگا. خواب به خواب شدن
 

دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

دوام آوردن-استقامت کردن

بُز ِ گَر-بزی که بیماریِ گَری
خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

پخش-پراکنده

بالینی-کلینیکی

 

تاپ و توپ-سر و صدای ضربه-داد و فریاد

 

جوغ-جوی آب

پِخ کردن-با گفتن پِخ کسی را ترساندن

خام سوخته-از درون ناپخته-از بیرون برشته

جان به جان کسی کردن-محبت بی اندازه به کسی کردن

بلبل زبانی کردن-شیرین زبانی کردن-حاضر جوابی کردن-پرحرفی کردن

 

پا سوخت-پا بد-بد شانس

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن

پا به رکاب-آماده ی رفتن
آفتاب را به‌گز پیمودن-کوشش بی‌هوده کردن

پول و پله-پول

چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

پرداختی-مبلغ داده شده

اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

خرده بُرده-مشکل-اختلاف

تاریک خانه-اتاق تاریک برای ظهور و چاپ فیلم

پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد

 

از مرحله پرت بودن(یکسره بی‌اطلاع بودن)

دَرَنگ-صدای شکستن چیزی یا زدن سیلی

آتش بی‌باد-ظلم-می

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

 

حرف کسی در رو داشتن-دارای نفوذ بودن

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند

آقادایی را جنباندن-حرکتی به خود دادن

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش
به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

بابت-مورد-زمینه-موضوع
تمام و کمال-کامل-به تمامی

دَم کسی را دیدن-رشوه دادن-آجیل دادن

توی دل کسی را خالی کردن-کسی را ترساندن-ناامید کردن

خون گرفته ی کسی بودن-در برابر کسی مسئول بودن

چوری-جوجه ی تازه از تخم درآمده

رفوزه-رد شده در امتحان-مردود

بَرج-خرج های خارج از خانه

خاطر داشتن-به یاد داشتن

دق دلی-دق دل

 

پشت هم اندازی-حقه بازی-حیله گری

تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود

جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

جناغ شکستن-شرط بندی کردن با جناغ مرغ

 

الانه-همین حالا-هم اکنون

خشکه نان-نانی که بیش از اندازه در تنور مانده و خشک شده است

جنس کسی خرده شیشه برداشتن-آب زیر کاه بودن-حقه باز بودن

در چاه افتادن-فریب خوردن
خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

چغلی کردن-شکایت کردن
زدن خود به آن راه-خود را به نادانی

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

انگشت‌شمار(کم، معدود)
تو گود-ظرف عمیق برای آش و سوپ و جز آن ها

رودربایستی داشتن-ملاحظه کردن-پروا داشتن

تارتنک-عنکبوت-کارتنک

اصحاب منقل-اهل گفت‌وگو و سخن

آهو چشم(معشوق، شاهد)

توپ ِ توپ-ثروتمند-بی نیاز

تته پته-لکنت زبان

جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

 
پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی

خط آوردن-مدرک کتبی ارایه کردن

 
آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند

حق و حساب دادن-رشوه دادن-آجیل دادن

از تو چه پنهان(راستش را بخواهی)

دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس
دست پایین را گرفتن-کم ارزش و ناتوان فرض کردن

چار انگشتی-آدم بی دست و پا-چلفتی

از پا ننشستن-سماجت ورزیدن-از کوشش دست نکشیدن
خبط کردن-اشتباه کردن-به خطا افتادن

 

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

خوش خوراک-نگا. خوش خور
پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

حاضر به یراق-حاضر و آماده

از زبان افتادن-لال شدن

پیشدستی-بشقاب کوچک-زیر دستی

خیابان گردی-بی کاری-ولگردی

 

 

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

چنبره زدن-حلقه زدن

برداشتن-قبول کردن-اختیار کردن
از تو چه پنهان(راستش را بخواهی)
احوال گرفتن(جویای حال شدن)

افتاده(فروتن، متواضع)

چرک-کثیف

خم شدن-دولا شدن

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

اشتر گربه(چیزهای نامتناسب با هم)
چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی
دست کسی را توی پوست گردو گذاشتن-کسی را گرفتار مشکل و سختی کردن

آسمان گرفتن(فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه)
آه از نهاد کسی برآمدن-نهایت تاسف به کسی دست دادن
پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد
پَس-ناجور-خراب

چار سو-چهار راه-جایی از بازار که در هر چهار سمت آن دکان و مغازه باشد

 

زبان کسی گرفتن-لکنت زبان داشتن

 

بشقاب پرنده-سفینه ی بشقاب مانند که از کهکشان آمده است . چیز پرنده ی ناشناس

 

دم بازی-چاپلوسی-تملق

الابختکی-اتفاقی-تصادفی

خسارت دیدن-زیان دیدن

 

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

روخوانی-از روی کتاب و نوشته خواندن
چار سو-چهار راه-جایی از بازار که در هر چهار سمت آن دکان و مغازه باشد

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

 

زیر و زبر گذاشتن-اعراب گذاشتن بر حروف

دو پشته سوار شدن-دو نفری بر ستور یا وسیله ی نقلیه سوار شدن

 

 

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

 

پنجه-انگشتان پنجگانه ی دست
 

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

حق و حساب-باج سبیل-رشوه

 
زن بردن-همسر گرفتن مرد
چشم و همچشمی-رقابت

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

زیادی-اضافی-بی مصرف-خارج از حد

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن
دست و پا پنبه ای-دست و پا چلفتی-بی عرضه-بی دست و پا

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن
زهرمار سلطان-ترش رو-اخمو
تو سری خورده-آدم خوار و حقیر

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

دهن دره-خمیازه

دندان گِرد-طمع کار-آزمند-گران فروش

دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن

دَمَغ-افسرده-ناراحت-خیت