پایان نامه حقوق با موضوع : پول‏شویى

تطهیر و قانونى جلوه دادن عواید حاصل از رفتارهاى مجرمانه. پول‏شویى به دلیل رشد چشمگیر جرایم و اعمال خلاف در سطح جهان توسعه بسیارى یافته است‏به طورى که یکى از معضلات حاد جوامع جهانى محسوب مى‏شود .
مفهوم پول‏شویى یا تطهیر پول (money laundering) تعاریف مختلف و متعددى از پول‏شویى چه توسط حقوقدانان و اقتصاددانان و چه در اسناد بین‏المللى ارائه شده است که در اینجا فقط چند نمونه از این تعاریف ذکر مى‏شود .
برخى از حقوقدانان پول‏شویى (تطهیر مال) را این گونه تعریف کرده‏اند:
«منظور از تطهیر مال، مخفى کردن منبع اصلى اموال ناشى از جرم و تبدیل آنها به اموال پاک است . به طورى که یافتن منبع اصلى مال غیرممکن یا بسیار دشوار گردد .» (ایزدی فرد، 1383، ص75)
و نیز آمده است که پول‏شویى عملى غیرقانونى است که درآمد حاصل از خلاف شرع یا قانون در طى فرایندى ساده و پیچیده قانونى مى‏شود. (امامی، 1376،ص18)
و در تعریف دیگر پول‏شویى چنین بیان شده است:
پول‏شویى (تطهیر پول) روندى است که ‏بدان وسیله، به منشا مبالغ هنگفت پولى که به طرق غیرقانونى تحصیل شده باشد، (از قاچاق دارو، فعالیت تروریستى یا دیگر جنایات جدى) ظاهرى مشروع و قانونى داده شود . (جعفری‌لنگرودی، 1372،ص181)
الف1-تاریخچه پول‏شویى
«پول‏شویى‏» پدیده‏اى تازه و نو در ادبیات حقوقى نیست . شاید بتوان ادعا کرد که فعالیتها و اقداماتى که براى تطهیر اموال به دست آمده از جرم، صورت مى‏گیرد، تاریخى به قدمت تاریخ ارتکاب جرم دارد. به عبارت دیگر از زمانى که بشر ربودن مال غیر و سرقت را جرم دانسته است و یا با مفاهیمى مانند قاچاق کالا و به ویژه مواد مخدر و اسلحه آشنا شده است و یا مفهوم تروریستى را شناخته و آن را جرم تلقى کرده است، پدیده «پول‏شویى‏» به وجود آمده است . با این حال در چگونگى رایج‏شدن آن بین پژوهشگران نظر واحدى وجود ندارد . برخى بر این عقیده‏اند که ریشه واژه پول‏شویى را باید در مالکیت مافیا بر شبکه‏اى از رخت‏شوى خانه‏هاى ماشینى در ایالات متحده آمریکا در دهه 1930 جستجو کرد . در این سال کانگسترها، فعالیت گسترده‏اى در برخى از شهرهاى آمریکا، همانند نیویورک آغاز کردند و از طریق ارتکاب جرایمى مانند اخاذى، فحشا، قاچاق مشروبات الکلى، پولهاى کلانى به دست مى‏آوردند که لازم بود منشا این درآمدها را قانونى و مشروع قلمداد کنند و گفته شده است که شاید علت انتخاب عنوان «تطهیر» یا «شست و شو» از همین جا نشات گرفته است . (میر محمد صادقی،1377،ص135-137) ولى بر اساس نظر دیگر، علت انتخاب واژه «پول‏شویى‏» یا «تطهیر پول‏» براى این عمل آن است که این روند مثل یک شست و شوى خانه یا ماشین لباسشویى که چرک و کثافت را از لباسها جدا مى‏کند عمل کرده و با جدا کردن کثافت از پول، یا هر مال دیگر ناشى از جرم، آن را پاک مى‏سازد . برخى دیگر معتقدند که پول‏شویى (تطهیر پول) «به عنوان یک جنایت‏» دو دهه سابقه دارد و عملا از دهه 1980 و اساسا در مورد قاچاق دارو جلب توجه نموده است . (شهری،1384،ص125)
در سالهاى اخیر شاید بتوان یکى از زمانهایى را که فعالیت‏هاى زیادى براى پول‏شویى در آن انجام گرفته است زمان تبدیل پولهاى اروپایى به واحد مشترک «یورو» دانست . طبیعى بود که با توجه به سیاستهاى پولى این کشورها و نظام بانکى به نسبت مطلوب آنها، پولهاى کلان باید منشا معلوم و قانونى مى‏داشتند و ارائه پول‏هاى هنگفت ‏براى تبدیل به «یورو» توسط برخى که از راه نامشروع به دست آورده بودند منجر به کشف منشا غیرقانونى آنها و یا در مواردى منجر به کشف باندهاى قاچاق و یا گروههاى تروریستى مى‏گردید . بنابراین افراد سعى در تبدیل پولهاى خود به کالا و خرید اموال گوناگون به ویژه اموال غیرمنقول نمودند .
الف2-شیوه‏هاى پول‏شویى
شیوه‏هاى پول‏شویى که از سوى مجرمین اتخاذ مى‏شود با توجه به نوع جرم، ارزش مال، امکانات مجرم، سیستم اقتصادى و قوانین و مقررات کشورى که در آنجا پول تطهیر مى‏شود و نظایر اینها متنوع و متفاوت است . از مهمترین و معمولى‏ترین روشهاى پول‏شویى این است که پول‏شویان براى کاهش جلب توجه مجریان قانون به عملیات پول‏شویى، مقادیر زیادى پول نقد را به مقادیر کوچکى تبدیل نموده و یا به طور مستقیم در بانک سرمایه‏گذارى کرده و یا با آن ابزارهاى مالى چون چک، سفته و غیره خریده و در مکانهاى دیگر سپرده‏گذارى مى‏کنند . (تصفیه پول) (اسعدی،1384،ص22)
از شیوه‏هاى دیگر پول‏شویى، استفاده از بانکهاى فاسد (خصوصا بانکهاى خصوصى) مى‏باشد . قاچاقچیان بین‏المللى با همکارى بانکها حسابهاى غیرواقعى افتتاح مى‏کنند این گونه بانکها براى جلب سرمایه‏هاى کلان سپردهگذاران ناسالم از اخذ اوراق شناسایى کامل یا گزارش کردن موارد مشکوک به مقامات دولتى خوددارى مى‏کنند و بدین وسیله بهترین امکان را در اختیار پول شویان قرار مى‏دهند. البته در برخى موارد پولشویى توسط بانکها مثل سوییس (که تاکید بر سرى بودن اطلاعات بانکى مشتریان است) به طور ناخواسته صورت مى‏گیرد . (باقر زاده،1381،ص33)

یکى از روشهاى جدید پول‏شویى از طریق سیستمهاى پرداخت‏شبکه‏اى (system scyberpayment) مى‏باشد . در این سیستمها، پرداخت از طریق شبکه اینترنت، شبکه‏هاى محلى، ماهواره‏اى و یا از طریق موبایل صورت مى‏گیرد . پول‏شویان به دلیل شرایط خاص این شبکه‏ها مانند نقل و انتقال بدون واسطه پول و بى نام بودن نقل و انتقالات وجوه و گسترش این نوع سیستم پرداخت در سطح جهان مراحل گوناگون پول‏شویى را از این طریق انجام مى‏دهند . (دادگر، 1383،ص132)
شیوه‏هاى دیگرى که مى‏توان براى پول‏شویى نام برد عبارتند از: سرمایه‏گذارى موقت در بنگاههاى تولیدى و تجارى قانونى; سرمایه‏گذارى در بازار سهام و اوراق قرضه، ایجاد سازمان‏هاى خیریه تقلبى و ساختگى; سرمایه‏گذارى در بازار طلا و الماس; شرکت در مزایده‏هاى اجناس هندى و کالاى قدیمى و … (طجرلو،1387 ، ص49) به صورتى که پول کثیف زمانى که در فعالیتهاى قانونى وارد شده و سرمایه‏گذارى شود؛ در طول گردش دست‏به دست‏شده و با پولهاى تمیز مخلوط مى‏شود به طورى که دیگر شناسایى آن غیر ممکن مى‏گردد.
الف3-مراحل عملیات پول‏شویى
عملیات پول‏شویى معمولا در سه مرحله صورت مى‏گیرد: مرحله استقرار یا مکان‏یابى ; (placement) مرحله استتار یا تغییر وضعیت‏یا لایه لایه کردن (layering) و